صنعت ساختمان و حمل و نقل عمودی، یعنی آسانسورها، نیازمند توجهی مستمر و برنامه‌ریزی‌شده برای حفظ ایمنی، کارایی و طول عمر مفید خود هستند. اطمینان از عملکرد صحیح یک سیستم پیچیده الکترومکانیکی مانند آسانسور، تنها با اقدامات پیشگیرانه و بازرسی‌های فنی منظم میسر است.

در این راستا، اجرای دقیق و اصولی سرویس دوره ای آسانسور، نه تنها یک الزام قانونی، بلکه یک ضرورت فنی برای پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی و پرهزینه است. این فرآیند تخصصی، شامل بررسی دقیق اجزای مختلفی چون سیستم‌های محرکه، کنترل، ایمنی، درب‌ها و تجهیزات کابین می‌شود. به طور خلاصه، کلید موفقیت در نگهداری آسانسور در چند اصل فنی نهفته است:

1. برنامه‌ریزی دقیق: تعیین زمان‌بندی منظم (مثلاً ماهیانه) برای بازدیدها.
2. استفاده از چک‌لیست‌های فنی: برای اطمینان از بررسی تمام 12 قسمت اصلی آسانسور.
3. تشخیص زودهنگام فرسودگی: شناسایی قطعاتی که عمر مفید آن‌ها رو به پایان است.

این رویکرد، در نهایت به کاهش چشمگیر ریسک حوادث و حفظ سرمایه اولیه منجر خواهد شد.

نکات فنی برای سرویس دوره ای آسانسور

آسانسورها ستون فقرات جابه‌جایی در ساختمان‌های مدرن به شمار می‌آیند و عملکرد صحیح آن‌ها مستقیماً با ایمنی جانی و آسایش ساکنان گره خورده است. با توجه به ماهیت الکترومکانیکی پیچیده این سامانه‌ها، هرگونه سهل‌انگاری در برنامه نگهداری، می‌تواند منجر به اختلالات پرهزینه و حتی حوادث جبران‌ناپذیر گردد.

نگهداری پیشگیرانه، به ویژه در قالب یک سرویس دوره ای آسانسور که مبتنی بر دانش فنی عمیق و استانداردسازی باشد، تنها راهکار عملی برای تضمین کارکرد مطمئن و افزایش عمر مفید تجهیزات است. این مقاله با هدف ارائه یک چارچوب فنی و تخصصی، به بررسی جزئیات و نکات کلیدی می‌پردازد که هر متخصص، مدیر ساختمان یا بهره‌بردار باید در فرآیند نگهداری آسانسور مد نظر قرار دهد. تاکید ما بر فراتر رفتن از بازرسی‌های سطحی و ورود به عمق جزئیات فنی است که پایداری عملکرد آسانسور را تضمین می‌کنند.

مشاهده پروفایل ما

۱. الزامات فنی در بازرسی ماهانه: فراتر از یک بازدید ساده

یک سرویس دوره ای آسانسور کارآمد، صرفاً پر کردن یک فرم چک‌لیست نیست، بلکه یک ارزیابی مهندسی جامع است که توسط تکنسین‌های آموزش‌دیده و با ابزارهای دقیق انجام می‌شود. تمرکز اصلی در این مرحله، بر اجزایی است که بیشترین تنش عملیاتی را متحمل می‌شوند.

۱.۱. پایش سیستم محرکه و گیربکس

بررسی موتورخانه، قلب تپنده آسانسور، مستلزم دقت بالاست. تکنسین باید:

• سطح روغن گیربکس: کنترل سطح و کیفیت روغن (ویسکوزیته و عدم وجود آلودگی) و در صورت لزوم، تعویض آن بر اساس برنامه تولیدکننده. لرزش و صدای غیرعادی گیربکس نشانه نقص فنی جدی است.
• عملکرد ترمزها: تست فاصله لنت‌ها، مکانیزم باز و بسته شدن ترمز و اطمینان از توقف سریع و بدون ضربه کابین.
• یاتاقان‌ها و بوش‌ها: بازرسی بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌های موتور و گیربکس برای تشخیص علائم سایش یا گرمای بیش از حد، که اغلب با صدای جیرجیر یا غرش همراه است.

۱.۲. تنظیمات درب‌ها و قطعات متحرک

درب‌های آسانسور، به دلیل تکرار بالای چرخه باز و بسته شدن، مستعدترین بخش برای خرابی هستند. نگهداری صحیح درب‌ها، بخش مهمی از سرویس دوره ای آسانسور را تشکیل می‌دهد:

• درب طبقات و کابین: تنظیم لغزندگی لته‌ها، تعویض یا تنظیم غلتک‌ها (رولرها)، و بررسی عملکرد صحیح قفل‌های الکتریکی درب‌ها (Door Lock) به منظور اطمینان از بسته شدن کامل قبل از حرکت کابین.
• سیم‌بکسل‌ها و فلکه‌ها: اندازه‌گیری دقیق قطر سیم‌بکسل‌ها برای اطمینان از عدم کاهش قطر ناشی از سایش، و بازرسی شیارهای فلکه اصلی (Sheave) و فلکه‌های هرزگرد برای اطمینان از تطابق با استانداردها.

۲. ایمنی، کنترل و الکترونیک: اجزای حیاتی در سرویس دوره ای آسانسور

ایمنی، مهم‌ترین مولفه در کارکرد آسانسور است و تمام سیستم‌های کنترل الکترونیکی برای تضمین این موضوع طراحی شده‌اند.

۲.۱. تست عملکرد پاراشوت و گاورنر

تست عملکرد سیستم ایمنی (پاراشوت یا ترمز اضطراری) باید به صورت دوره‌ای و با رعایت ملاحظات فنی انجام شود.

• گاورنر (Governor): بررسی کالیبراسیون و تنظیمات دقیق گاورنر برای اطمینان از فعال شدن ترمز ایمنی در سرعت‌های بالاتر از حد مجاز (معمولاً 1.15 تا 1.4 برابر سرعت نامی).
• سوییچ‌های توقف اضطراری: اطمینان از کارکرد صحیح سوییچ‌های حد بالا و پایین (Limit Switches) و سوییچ‌های توقف اضطراری در موتورخانه و کابین. این اقدامات بخش لاینفک هر سرویس دوره ای آسانسور محسوب می‌شوند.

۲.۲. پایش تابلو فرمان و سیستم برق

تابلو فرمان، مغز متفکر آسانسور است و نگهداری تخصصی آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

• بررسی ارتباطات (PLC/Microprocessor): کنترل ولتاژهای ورودی و خروجی، دمای محیط تابلو، و اطمینان از سلامت کارت‌های الکترونیکی و عدم وجود نویزهای مخرب.
• UPS و برق اضطراری: تست عملکرد سیستم نجات اضطراری (Blackout Operation) و باتری‌های UPS برای اطمینان از توانایی رساندن کابین به نزدیک‌ترین طبقه در صورت قطع برق.

۳. استانداردسازی چک‌لیست فنی سرویس دوره ای آسانسور

برای اینکه فرآیند سرویس دوره ای آسانسور به حداکثر کارایی خود برسد، باید یک ساختار استاندارد و مدون دنبال شود. جدول زیر خلاصه‌ای از نقاط کلیدی بازرسی را نشان می‌دهد که هر تکنسین متعهد باید به آن پایبند باشد.

این چک‌لیست، مبنای هر سرویس دوره ای آسانسور موفق است و مستندسازی دقیق نتایج، امکان ردیابی مشکلات و روند فرسودگی را فراهم می‌آورد.

۴. مدیریت فنی و مستندسازی در سرویس دوره ای آسانسور

عنصر مدیریت دانش در فرآیند نگهداری آسانسور اغلب نادیده گرفته می‌شود. نگهداری یک پرونده فنی جامع برای هر آسانسور، شامل سوابق تعمیرات، گزارش‌های سرویس دوره ای آسانسور، و مشخصات فنی قطعات، برای تصمیم‌گیری‌های آتی و افزایش طول عمر سیستم ضروری است.

۴.۱. تحلیل داده‌های عملکردی

با پیشرفت تکنولوژی، تابلو فرمان‌های مدرن قابلیت ثبت داده‌های عملکردی (مانند تعداد استارت‌ها، خطاهای سیستم و زمان‌های کارکرد) را دارند. تحلیل این داده‌ها به صورت دوره‌ای، به پیش‌بینی الگوهای خرابی کمک کرده و متخصص را قادر می‌سازد تا قبل از وقوع نقص، اقدام پیشگیرانه انجام دهد. این رویکرد، نگهداری واکنشی را به نگهداری پیش‌بینانه تبدیل می‌کند.

۴.۲. مدیریت چرخه عمر قطعات حیاتی

هر قطعه در آسانسور عمر مفیدی دارد. از سیم‌بکسل‌ها و کنتاکتورها گرفته تا بلبرینگ‌ها و درایو موتور، تمامی این اجزا باید بر اساس ساعت کارکرد و نه صرفاً زمان تقویمی، ارزیابی شوند. یک تکنسین حرفه‌ای در طول سرویس دوره ای آسانسور، باید با توجه به سوابق فنی، زمان تقریبی تعویض قطعات اصلی را تخمین بزند و آن را به اطلاع بهره‌بردار برساند تا از توقف‌های ناخواسته جلوگیری شود. این برنامه شامل جایگزینی سیم‌بکسل‌ها بعد از تخمین میزان سایش، یا تعویض کنتاکتورهایی است که بیش از حد مشخص، داغ شده‌اند.

۵. رویکردهای پیشرفته در پایش وضعیت و سرویس دوره ای آسانسور

دنیای نگهداری آسانسور به سرعت در حال حرکت به سمت پایش از راه دور و اینترنت اشیا (IoT) است. این رویکردهای نوین، سطح کیفی خدمات سرویس دوره ای آسانسور را به طور چشمگیری ارتقا داده‌اند.

۵.۱. سیستم‌های مانیتورینگ از راه دور

نصب سنسورهای هوشمند بر روی اجزای کلیدی مانند موتور، ریل‌ها و درب‌ها، امکان جمع‌آوری داده‌های بلادرنگ (Real-Time) در مورد ارتعاش، دما و وضعیت حرکت را فراهم می‌کند. این سیستم‌ها می‌توانند خطاها را قبل از تبدیل شدن به نقص جدی شناسایی کرده و به تکنسین اطلاع دهند، که این امر زمان پاسخگویی را به شدت کاهش داده و از توقف‌های طولانی آسانسور جلوگیری می‌نماید. این تکنولوژی‌ها، اساس یک نگهداری مبتنی بر وضعیت (Condition-Based Maintenance) را تشکیل می‌دهند.

۵.۲. ارزیابی تخصصی کیفیت سواری (Ride Quality)

کیفیت سواری، شامل عواملی چون لرزش، نویز، و سرعت شتاب و کاهش شتاب است. استفاده از شتاب‌سنج‌های دقیق در هنگام سرویس دوره ای آسانسور برای اندازه‌گیری این پارامترها و مقایسه آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی (مانند ISO 18738)، نشان‌دهنده سلامت کلی سیستم تعلیق و تنظیمات کنترل حرکت است. انحراف از مقادیر مجاز، ممکن است نشان‌دهنده نیاز به تنظیم مجدد کفشک‌های راهنما، ریل‌ها، یا تنظیمات درایو باشد.

جمع‌بندی: تضمین عملکرد پایدار با رویکرد فنی

نگهداری آسانسور، فراتر از یک وظیفه روتین، یک سرمایه‌گذاری حیاتی برای حفظ ایمنی و ارزش ملک است. اتخاذ یک رویکرد فنی دقیق و استاندارد در انجام سرویس دوره ای آسانسور، که شامل پایش مستمر اجزای محرکه، ایمنی، و الکترونیکی باشد، ضروری است. مستندسازی دقیق، تحلیل داده‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین مانند مانیتورینگ از راه دور، تضمین‌کننده عملکردی طولانی‌مدت، بی‌نقص و ایمن خواهد بود. ما به عنوان متخصصان صنعت، بر این باوریم که تنها با تعهد به بالاترین سطح کیفیت فنی در نگهداری، می‌توانیم به اعتماد کاربران و الزامات ایمنی پاسخ دهیم.

برای مشاوره فنی تخصصی و اجرای یک برنامه سرویس دوره ای آسانسور منطبق با استانداردهای روز دنیا، با تیم کارشناسی ما تماس بگیرید: 02122579049

سوالات متداول (FAQ)

۱. سرویس دوره ای آسانسور هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟ بر اساس استانداردها و تجربیات فنی، سرویس دوره ای آسانسور باید به صورت ماهیانه انجام شود. این بازه زمانی، فرصت کافی برای تشخیص زودهنگام فرسودگی و جلوگیری از خرابی‌های بزرگ را فراهم می‌کند. در مورد آسانسورهای با ترافیک بسیار بالا، ممکن است بازرسی‌های تکمیلی کوتاه‌مدت‌تری نیز نیاز باشد.

۲. اگر آسانسور کم‌استفاده باشد، آیا باز هم سرویس ماهانه ضروری است؟ بله، حتی آسانسورهایی که کم‌استفاده هستند نیز نیازمند سرویس ماهانه می‌باشند. فرسودگی قطعات صرفاً ناشی از کارکرد نیست؛ عوامل محیطی نظیر رطوبت، گرد و غبار، نوسانات برق و حتی عدم استفاده طولانی‌مدت، می‌توانند منجر به زنگ‌زدگی، سفت شدن قطعات مکانیکی، یا دشارژ شدن باتری‌های اضطراری شوند که سرویس دوره ای آسانسور آن‌ها را پوشش می‌دهد.

۳. تفاوت اصلی بین نگهداری پیشگیرانه و نگهداری واکنشی در آسانسور چیست؟ نگهداری واکنشی (Reactive Maintenance) به معنی تعمیر آسانسور بعد از خرابی و توقف آن است که معمولاً پرهزینه و وقت‌گیر است. در مقابل، نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance) که اساس سرویس دوره ای آسانسور را تشکیل می‌دهد، شامل بازرسی‌های منظم برای شناسایی و رفع مشکلات قبل از وقوع خرابی است که منجر به افزایش ایمنی، کاهش هزینه‌ها و پایداری عملکرد می‌شود.

۴. در سرویس دوره ای، بیشترین تمرکز فنی باید روی کدام بخش‌ها باشد؟ از نظر فنی، بیشترین تمرکز باید بر سیستم محرکه (موتور، گیربکس، ترمزها)، سیستم ایمنی (گاورنر، پاراشوت، قفل‌های درب) و سیستم کنترل (تابلو فرمان و قطعات الکترونیکی) باشد. این اجزا، حیاتی‌ترین بخش‌ها برای عملکرد ایمن و مطمئن آسانسور هستند و در سرویس دوره ای آسانسور با دقت بالا بررسی می‌شوند.